Ellis en Wendy over psychiatrie in de ouderenzorg 'Psychiatrische problematiek kan ook op latere leeftijd pas aan het licht komen.'

20 tot 26 maart is de week van de psychiatrie. Een mooi moment om eens te spreken met Ellis Jorritsma en Wendy van Heist. Samen met Rina Laurenssen en Anne van den Broek vormen zij het team van psychiatrisch verpleegkundigen bij BrabantZorg. We spreken hen over wat psychiatrie nu precies inhoudt en over hun werk als psychiatrisch verpleegkundige. 

Binnen BrabantZorg werken zij in alle regio’s. Het team werkt binnen de woon-zorglocaties en komt bij cliënten thuis. Ellis werkt al 14 jaar en Wendy al 15 jaar als psychiatrisch verpleegkundige bij BrabantZorg. 

Wat is psychiatrie nu precies?

Wendy legt uit: “De meeste mensen denken bij psychische problematiek snel aan bekende ziektebeelden zoals een depressie of psychose, maar psychiatrie is veel meer dan alleen een specifiek ziektebeeld. De diagnose passend bij dit probleemgedrag is minder zichtbaar en is vaak niet meteen duidelijk. Laatst kwam er een nieuwe bewoner binnen een verzorgingshuis en de verzorgende gaf aan dat deze cliënt zich 'anders' gedroeg. Ik ben toen samen met haar gaan kijken wat er aan de hand zou kunnen zijn. Er bleek sprake te zijn van niet-gediagnosticeerde persoonlijkheidsproblematiek, wat een lastige situatie veroorzaakte.” 

Psychische aandoeningen zijn vaak ingewikkeld en niet altijd direct zichtbaar. Psychiatrie richt zich niet alleen op ziektebeelden, maar ook op functionele stoornissen. Bijvoorbeeld bij dementie, waar lichamelijke achteruitgang kan leiden tot gedragsveranderingen. 

“Psychiatrische problematiek kan ook op latere leeftijd pas aan het licht komen of ouderen krijgen hiermee te maken als zij bijvoorbeeld afhankelijk worden van zorg.” 

Wat houdt het werk van een psychiatrisch verpleegkundige in?

Een psychiatrisch verpleegkundige speelt een belangrijke rol in de ouderenzorg, vooral bij het begeleiden van complexe psychische problematiek. Wendy legt uit: “Soms voel ik wél dat er iets aan de hand is, maar is het niet altijd duidelijk wát”

Als psychiatrisch verpleegkundigen werken Ellis en Wendy ook op de werkvloer mee aan een casus. "We zijn ook verpleegkundigen en we mogen in principe alles." Hierdoor kunnen ze incidenteel ook langere tijd structurele ondersteuning bieden, maar ook kortdurende advisering. Dit is afhankelijk van de casus.  

Ellis vult aan: “Mensen komen bij ons met een probleem waar ze niet helemaal de vinger op kunnen leggen. Vaak lopen wij dan mee en brengen we samen met de teams de plannen van de psycholoog in praktijk. We leggen dan uit hoe je het beste een specifieke bewoner kan benaderen of hoe je om kan gaan met een bepaalde problematiek. Bijvoorbeeld een cliënt met autisme, een ziektebeeld wat ook veel probleemgedrag met zich mee kan brengen. Soms zijn wij een schakel tussen de psycholoog en de teams op de werkvloer." 

Elke bewoner is uniek, dus het plan moet afgestemd worden op de specifieke behoeften van die persoon. Wendy merkt op: ”Het is belangrijk dat collega’s hun grenzen goed bewaken bij complexe psychiatrische problematiek”

Ellis geeft aan: “Soms nemen we cliënten over van de GGZ, wanneer ze daar uitbehandeld zijn en ze binnen Brabantzorg komen wonen." "We proberen de lijntjes met de GGZ kort te houden.”

"Mensen met psychiatrische problematiek worden ook ouder en die psychiatrie nemen ze mee." 

Mooiste aan het werk het psychiatrisch verpleegkundige

Ellis en Wendy vinden vooral de afwisseling en de samenwerking met verschillende teams een mooi onderdeel van hun werk. Ze zeggen: "Je hoort een vraag, maar vaak zit er weer een andere vraag onder. Om uit te zoeken waar precies de vraag ligt en hoe we dit kunnen oplossen, dat maakt het werk hartstikke interessant.” 

De waardering die zij voor hun werk ontvangen, vinden zij ook erg waardevol. “Mensen zijn blij als je komt, ze zeggen: ‘Wat fijn dat je meekijkt en meedoet!'. Dit maakt het werk betekenisvol.”

Daarnaast zijn er praktische momenten die het werk leuk maken. Wendy vertelt: "Donderdag gaan we de huiskamer opnieuw indelen om de groepsdynamiek te verbeteren. Deze stond onder druk vanwege het gedrag van bewoners met psychiatrische problematiek. We zetten roomdividers neer en passen de tafelindeling aan. Dit doen we samen met de collega’s op de afdeling."

“Er moet meer aandacht komen voor psychiatrische problematiek in de ouderenzorg, om deze doelgroep de zorg en ondersteuning te bieden die zij nodig hebben.”

De week van de psychiatrie 

20 t/m 26 maart is de week van de psychiatrie. “Tijdens deze week willen we psychiatrie bij ouderen onder de aandacht brengen. Maar ook dat wij met vier psychiatrisch verpleegkundigen binnen BrabantZorg werken. Collega’s kunnen ons altijd om hulp vragen”, vertelt Ellis.