Maatschappelijk werkers Mariëlle en Marlon: “Het is fijn om betekenisvol te kunnen zijn voor bewoners en hun naasten”

Zaterdag 15 juni is het de dag tegen de ouderenmishandeling. Mariëlle van Vliet en Marlon Damen zijn maatschappelijk werker bij BrabantZorg. We spreken hen over hun werk als maatschappelijk werker, verschillende vormen van ouderenmishandeling en hoe je deze kan herkennen.

Marlon Damen werkt al elf jaar als maatschappelijk werker bij BrabantZorg in de regio Meierijstad en Udens Duyn en Mariëlle van Vliet werkt al 13 jaar als maatschappelijk werker in de regio Den Bosch / Bommelerwaard. Samen met vijf andere collega’s vormen zij het team maatschappelijk werkers binnen BrabantZorg.

“De dankbaarheid die je van bewoners en familie krijgt, is enorm waardevol.”

De rol van een maatschappelijk werker
Mariëlle vertelt over wat zij allemaal doen als maatschappelijk werkers; “Maatschappelijk werk is een ontzettend breed vakgebied. We begeleiden bewoners en de familie daaromheen, bijvoorbeeld op emotioneel vlak, bij acceptatieproblematiek wanneer dingen niet meer gaan zoals mensen gewend zijn, maar ook bij eenzaamheid en angst. We verlenen ook praktische en financiële hulp en vragen mentorschap en/of bewindvoering aan. Daarnaast doen we veel groepswerk en begeleiden we overbelaste mantelzorgers. We zijn ook allemaal getraind door het LVAK (de vereniging voor aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling) op het gebied van ouderenmishandeling.”

“We bemiddelen ook bij conflicten, ondersteunen de teams wanneer de communicatie met bijvoorbeeld familie niet goed verloopt en we houden contact met andere instanties”, vult Marlon aan. “Je staat dicht bij de bewoners, maar je staat toch net weer een stukje verder dan de zorgmedewerkers. Op deze manier kan je bij conflictbemiddeling ook goed een onafhankelijke rol innemen.”“Als maatschappelijk werker sta je voor veel uitdagingen, maar dat maakt het ook weer interessant. Het werk in combinatie met een stukje scholing geven zorgt voor veel afwisseling. Sommige casussen zijn pittig, maar als je deze tot een goed einde weet te brengen, is dat heel waardevol. 

“We vinden het belangrijk dat mensen weten hoe ze moeten signaleren en dat zorgteams weten dat er een landelijke meldcode is.” 

Wat is ouderenmishandeling precies?
Marlon legt uit: “Er zijn twee vormen van ouderenmishandeling, namelijk moedwillige mishandeling en ontspoorde zorg. Moedwillige mishandeling houdt in dat je iemand willens en wetens mishandelt, bijvoorbeeld iemand fysiek mishandelt of financieel misbruikt. Ontspoorde zorg kan bijvoorbeeld ontstaan door overbelasting. Iemand is dan zo overbelast dat hij of zij niet meer weet hoe te handelen. Dit zien we vaak terug in de thuissituatie. Als BrabantZorg in de thuissituatie betrokken is, kunnen wij als aandachtsfunctionaris ook ingeschakeld worden. Soms is de zorg te zwaar voor de thuiszorg, wanneer de partner niet wil dat de cliënt naar een verzorgingshuis gaat, wordt er zorg onthouden en dat is ook een voorbeeld van ouderenmishandeling.”
“Verwaarlozing kan hier een signaal van zijn, bijvoorbeeld kapotte niet passende kleding, beschimmeld voedsel in de koelkast, blauwe plekken of een deurwaarder die voor de deur staat”, vult Mariëlle aan.

“Er zijn soms ook minder duidelijke signalen, je voelt aan alles dat het niet klopt. Je ziet dan niet de blauwe plekken, maar wel andere signalen waar je niet helemaal de vinger op kan leggen. Partners die naar elkaar schreeuwen of met een verheven stem praten. Wanneer je even met een bewoner alleen bent en ze zeggen dan dat ze zich niet prettig of veilig voelen. Signalen kunnen vanuit collega’s in de zorg of behandelaren komen. We zijn begeleidend en coachend voor de zorgteams en we willen graag het taboe rondom ouderenmishandeling bespreekbaar maken”, vertelt Marlon. 

“Ouderenmishandeling gebeurt meer dan dat wij weten, zeker achter de voordeur.”

Samenwerken binnen en buiten BrabantZorg
Er wordt intensief samengewerkt met onder andere zorgteams en verschillende behandelaren binnen BrabantZorg, maar ook buiten BrabantZorg wordt de samenwerking opgezocht. “Zo werk ik samen met het Jeroen Bosch ziekenhuis. Daar komen ouderen binnen met letsel van bijvoorbeeld ontspoorde mantelzorg. BrabantZorg is ook vertegenwoordigd in regionale allianties met allerlei andere bedrijven en organisaties die zich hard maken rondom het thema ouderenmishandeling met de focus op financieel gezond ouder worden”, vertelt Mariëlle.

Marlon vertelt; “Binnen BrabantZorg geven wij ook scholingen op aanvraag, wanneer wij een scholing hebben gegeven zijn collega’s veel bewuster van de verschillende vormen en signalen van ouderenmishandeling. We zijn tenslotte afhankelijk van de signalen van de zorgmedewerkers.”

“Soms is een luisterend oor voldoende en willen mensen hun hart luchten.”

Het verschil maken
De dankbaarheid die je van familie of de bewoner krijgt is erg mooi. Het is leuk dat je zichtbaar ziet dat je iets bereikt en het verschil maakt.” Marlon vult aan “Het is heel mooi wanneer je contact hebt met iemand en diegene stelt de gesprekken die je hebt en de adviezen die je geeft op prijs waardoor het ook echt beter gaat met die persoon. Dan denk je wel echt ‘Ja ik voeg hier echt iets toe’. Of als je ziet dat de overbelasting bij een mantelzorger wat minder wordt. Het is fijn om betekenisvol te kunnen zijn voor bewoners en naasten.”

“Het is fijn om betekenisvol te kunnen zijn voor bewoners, hun naasten en om zorgmedewerkers te ondersteunen bij dit thema.”

Elke dag zo fijn mogelijk
Marlon vertelt wat zij doet om Elke dag zo fijn mogelijk te maken; “We spelen in op de vraag en behoefte die er ligt en we proberen bewoners in hun kracht te zetten, waar liggen de sterke punten en waar kunnen we mee aan de slag.” 

Mariëlle vult aan; “We werken op maat en komen op voor de belangen van die persoon en proberen er echt te zijn voor diegene. Mensen zijn soms emotioneel en voelen zich eenzaam; wij kunnen dan bij de bewoner gaan zitten en in gesprek gaan of gewoon luisteren. 

Wat kan je doen bij (een vermoeden van) ouderenmishandeling
Als medewerkers een vermoeden hebben van ouderenmishandeling, kunnen ze contact opnemen met een van de aandachtsfunctionarissen ouderenmishandeling van BrabantZorg. Er is een verplichte meldcode en deze bestaat uit vijf stappen die doorlopen worden bij (een vermoeden van) ouderenmishandeling. 

Wanneer familie/ naasten een vermoeden hebben van ouderenmishandeling, kunnen ze contact opnemen met de contactpersoon of de betrokken behandelaar.